سنت دیرینه در پوشیدن تکه‌هایی از جواهرات که ماهیتی نمادین دارند و معنای آن‌ها عمیق‌تر از چیزیست که نشان می‌دهند از گذشته تا به امروز، مورد توجه بسیاری بوده است. از نظر تاریخی، جواهرات علاوه بر نمادین بودنشان، نشانگر محافظت در برابر بدی و همچنین نمایانگر ایمان ومقدسات انسان‌ها، هستند.
ما در این پست در ادامه پست «نمادها در جواهرات ، معنی و منشاء هر کدام از آن‌ها چیست» به بررسی نمادهای قدیمی که امروزه پر طرف دار شده‌اند می‌پردازیم.
نماد همسا Hamsa از نمادهای قدیمی
نماد همسا یا دست همسا، یکی از نمادهای قدیمی معروف و محبوب در دنیای جواهرات و مد است. این نماد از دنیای شرق و خاورمیانه نشات می‌گیرد که نمایانگر دست خدا است. در فرهنگ عبری، این نماد نشانگر خواهر موسی و هارون است. در آیین اسلامی، نمادی از دست حضرت فاطمه دختر پیامبر اکرم است. در تمام ادیان و فرهنگ‌ها، همسا محافظت را القا کرده و ارمغان‌آور شادی، شانس، سلامتی و خوشبختی است. همچنین در تعابیری نماد قدرت و نعمت نیز شناخته می‌شود.
کلمه همسا، از کلمه “hamesh” که به معنی عدد 5 و از زبان عبری گرفته شده است. همچنین به معنی پنج انگشت در طرح نخل همسا اشاره دارد.(در ادامه به بررسی نماد نخل نیزپرداخته می‌شود.)
این نماد، در بعضی از فرهنگ‌ها، به معنی سمبل چشم شیطان نیز، تلقی می‌شود. که ما را در برابر چشم بد یا Evil Eye، محافظت می‌کند.
نماد گل زنبق Fleur-de-Lis
این نماد به عنوان طرح تزئینی در طول تاریخ بسیار مشاهده شده است. طبق افسانه‌ها،این گل از اشک‌های حوا هنگام فرار از باغ عدن، شکوفا شده است. برای مسیحیان این گل با گلرگ‌های سفید، نماد حضرت مریم است. همچنین در اروپا، این نماد در پرچم‌ها و حتی سلاح‌ها استفاده می‌شد و نشانه قدرت بود.
در روزگار مدرن، از این نماد استفاده بی‌شماری مانند طرح روی لباس، جواهرات، اشیاء زینتی و تزئینی و دکور منزل، می‌شود.
این گل در طراحی جواهرات بانوان، بسیار برازنده است. با توجه به تاریخچه سلطنتی خود، نمادی شیک و گاهاً اشرافی نیز به حساب می‌آید. با توجه به برخورداری قدرت توسط این نماد، برای آقایان نیز، کاربرد دارد. برای مثال گروه‌های ورزشی ایالت کبک کاناد، از نماد گل زنبق در طراحی لوگو خود، استفاده کرده‌اند.
نماد گل زنبق، ممکن است گلبرگ‌هایش به بالا یا پایین برگردانده شود. درکنار صلیب، کلید و سلاح‌ها نیز بکار رود.
نماد یین یانگ Yin-Yang از نمادهای قدیمی
این نماد در فرهنگ غرب یین یانگ نام دارد اما جالب است بدانید که نام اصلی آن، تایجیتو Taijitu، است. در مفهموم چینی، این نماد نشانگر، دوگانگی است. یین و یانگ دو مفهموم متضاد را نشان می‌دهند که مکمل هم هستند، یکدیگر را کامل کرده و کل واحد را تشکیل می‌دهند. یین، با شب، زن، و جنوب همراه است. درحالی که یانگ روز، نر و شمال را نشان می‌دهد. این تعابیر اتصال یین و یانگ و وابستگی این دو را به ما نشان می‌دهند.
در جواهرات، نماد یین یانگ، برای زنان و مردان بسیار محبوب است. به عنوان پلاک گردنبند یا مهره وسط دست‌بند و… کاربرد دارد.
سیاه و سفید بیشترین کنتراست را دارند و معمول ترین رنگ این نماد هستند.( در بلاگ پست رنگ شناسی در لباس، کنتراست هفتگانه چه کمکی می‌کند؟ به بررسی کامل کنتراست‌های رنگ پرداختیم) طراحان امروزه نماد یین یانگ را به ترکیب سیاه و سفید محدود نکرده و از ترکیبات آب و آتش ( آبی و قرمز) و سایر ترکیبات رنگی دیگر نیز استفاده کرده و آثار بی‌نظیری را خلق نموده‌اند.
نماد اُم Om
نماد Om یکی از مفاهیم اصلی در هندوئیسم و نشانگر آغاز خلقت کیهانی است. Om به لحن و لرزشی که پایه و اساس مانتراها است، گفته می‌شود. مانتراها صداها یا کلماتی هستند که برای کمک به شخص در مدیتیشن و تمرکز، ایجاد شده‌اند. نماد مقدس Om، اساس کتاب باستانی هندو است که از هندوستان نشات گرفته ودر قدیمی ترین کتیبه‌ها به زبان و ادبیات سانسکریت، یافت می‌شود.
در جواهرات، نماد Om ، با گل نیلوفرآبی همراه است. این نماد با سایر نمادهای مذهبی همچون ماندالاها، که دایره‌هایی نمادین برای تمرکز بر خویشتن و جستجو در درون خود، در دین هندو هستند، همراه می‌شوند.
Om از نمادهای قدیمی ، نشانگر آرامش و نمادی آرامش‌بخش است. به دلیل خاصیت آرامش بخشی، با نمادهای صلح نیز ترکیبات زیبایی می‌آفریند.
با استفاده از این نماد در گوشواره، آویز گردنبند یا دست‌بند، آرامش را در ذهن، بدن و روح خود، حفظ می‌کنید.
نماد بهبود و ترمیم Recovery
مثلث با اضلاع مساوری درون دایره‌ای که Sobriety Circle نام دارد. این طرح توسط گروه الکل‌سازی ناشناسی استفاده می‌شد. این نماد، سه بخش اعتیاد (جسمی، روحی و معنوی) در برابر درمان ( وحدت، بهبودی و خدمت) را نشان می‌دهد. و دایره‌ای که این مفاهیم را احاطه کرده است، تمامیت یا یکنواختی را نشان داده و عناصر را در هم ترکیب می‌کند.
این نماد سال‌های زیادی توسط مردم بومی و کشیشان برای محافظت در برابر ارواح شیطانی، استفاده می‌شد.
در جواهرات، این نماد با معنی بهبود Recovery، امید به سلامت ذهنی و بهبود اعتیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به صورت پلاک گردنبد که توسط بندهایی به رنگ آبی روشن( بهبود اعتیاد) یا قرمز( بهبود مصرف الکل)، کاربرد دارند.
همچنین در بعضی از فرهنگ‌های مذهبی، این نماد همچون نماد اُم Om، نشانگر آرامش است.
امینم Eminem، رپر معروف آمریکایی، به این نماد علاقه زیادی دارد و با گردنبند این نماد بسیار دیده شده است.
نماد صلیب Cross
صلیب از نمادهای قدیمی، به عنوان نماد ایثار، از خودگذشتگی و نجات شناخته می‌شود.مسیحیان از این نماد استفاده می‌کنند تا تعهد و ایمان خود را به حضرت عیسی مسیح نشان دهند. آن‌ها بر این باورند که با استفاده از این نماد، در برابر روح شر و شیطان مصون می‌شوند و مسیح از آن‌ها محافظت می‌کند.
صلیب در در باورهای باستانی، نقش بسزایی داشته و مظهر خدای خورشید بوده است. در روم باستان، نماد خدای رومی ، میترا بود. در مصر باستان، خدای هوروس که در تصاویر و کتیبه‌ها با با صلیبی در دست مشاهده می‌شود.
در فرهنگ غریبی، صلیب تعابیر متعددی از جمله ، چهار عنصر(آب، خاک، هوا و زمین) و چهار جهت را( شمال، جنوب، غرب و شرق) دارد.
انواع صلیب‌ها که در طراحی جواهرات از آن‌ها استفاده می‌شود، عبارتند از: صلیب سلتیک، صلیب بیزانس، صلیب یونانی ونماد گل زنبق Fleur-de-Lis که مظهری از مسحیت است.
درخت نخل، Palm Tree
وقتی به مناطق استوایی فکر می‌کنیم، اولین تصویری که در ذهن ما پدیدار می‌شود، درختان نخل که نماد این مناطق با آسمانی به رنگ آبی روشن، سواحلی گرم و دلچسب و اقیانوسی پهناور، هستند. اولین مهاجران پولینزی که به هاوایی مهاجرت کردند، نخل نارگیل را همراه خود به عنوان منبع غذایی ماندگار آوردند و در جزایر خود پرورش دادند. این درختان، برای بقای شهر نشینان حیاتی بوده و به همین دلیل امروزه توسط مردم هاوایی مقدس قلمداد می‌شوند. نماد درخت نخل، در اکثر طراحی‌های مربوط به این جزیره از لباس و پوشاک تا جواهرات، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جواهرات این نماد که یاد آور شن‌های داغ و گشت و گذارهای به یادماندنی این جزیره هستند، با پلاک‌ها، دستبندها و گوشواره‌هایی با این نماد، بسیار پر طرفدار هستند.
نماد شعله آتش از نمادهای قدیمی
آتش به عنوان عنصری مهم در توسعه تمدن بشریت، بسیار دارای اهمیت است و به عنوان یکی از نمادهای قدیمی از گذشته تا کنون با معانی متعددی، استفاده شده است. شعله آتش، می‌تواند حکمت و دانش را نشان دهد. این درحالی است که نماد آتش‌سوزی همواره ، ترس ، ضعف، عصبانیت، مجازات ، تخریب و یا حتی مرگ را القا می‌کند.
آتش می‌تواند نشانگر تجدید حیات، و نوسازی باشد. همانند ققنوس، این پرنده اسطوره‌ای که می‌سوزد و از خاکسترش دوباره به وجود می‌آید.
آتش همچنین می‌توند نمادی از اشتیاق درون را نشان می‌دهد.
نماد جمجمه Skull
هنگامی که نمادی از جمجه و استخوان‌ها را می‌بینیم، معانی خاصی به ذهن ما می‌آیند، از جمله: برچسب هشدار دهنده بر روی مواد سمی(چرنوبیل!!!) و شیمیایی، کشتی دزدان دریایی، هالووین و مرگ.
در حقیقت جمجمه‌ها قابل تشخیص ترین استخوان در بدن انسان هستند اما احساس ترس و وحشت را منتقل می‌کنند.
نمادی که یک جفت استخوان از زیر جمجمه انسان عبور کند، از قرون وسطی از نمادهای قدیمی ، مرگ بوده است. در بوستون، بر روی سنگ قبر افراد از این نماد استفاده می‌شد.
جمجمه، نماد اصلی روز جهانی مردگان در مکزیک است.
محبوبیت این نماد در دنیای مدرن امروز، برای افرادی که شیفته دزدان دریایی هستند و قصد دارند استایلی تاثیرگذار داشته باشند، مرسوم است. در استایل پانک از جواهرات و خالکوبی‌های این نماد، بسیار استفاده می‌شود. در جواهرات شاهد کاربری این نماد، که با نگین‌های بسیار تزیین شده‌اند، هستیم.
نماد ستاره Star
ستاره، از نمادهای قدیمی است. قدمتی باستانی با کاربردها و محبوبیت فراوان دارد. می‌تواند معانی متعددی با توجه به محلی که قرار می‌گیرد، داشته باشد. به دلیل فاصله زیاد ما با ستارگان، آن‌ها می‌توانند نماد سفر، فاصله احساسی(که به رابطه‌های لانگ دیستنس معروف هستند)، باشند.
پیش از پیشرفت علم و کشف تلسکوپ، که توانایی درک ماهیت کهکشان‌ها و ستارگان را به انسان دادند، ستارگان به عنوان سمبل مبارزه بین نور و تاریکی، و همچنین بین دنیای مادی و معنوی، بودند.
نماد ستاره، همواره با جادو در گذشته با جادو و جادوگران در ارتباط بوده است. بنابراین، نماد ستاره همواره در لباس جادوگران، کلاه یا جواهرات آن‌ها دیده شده است.
ستاره امروزه نماد، آرزو، امید و رویا است. و جواهرات ظریفی با نماد ستاره، از جمله گردنبند، پابند و گوشواره، بسیار محبوب هستند.
شاید دوست داشته باشید در ادامه بخوانید:
خواص سنگ آمیتیست ، بالا بردن بهره وری با ایمان به اهداف