در ایران باستان طاووس را به عنوان پرنده ناهید (آناهیتا، ایزدبانوی آب‌ها) می‌شناختند و بر این عقیده بودند که طاووس به دلیل نوشیدن آب حیات، عمر جاویدان یافته است.
در عرفان اسلامی، طاووس مرغی بهشتی است که نماد جهان و کیهان است. هنگامی که با دم خود چتری می‌گشاید، علامت و نماد کیهان یا قرص کامل ماه و خورشید را تداعی می‌کند و همه رنگ‌ها در پرهای او جلوه‌گر می‌شود؛ از این رو مظهری از طبیعت و لطافت خداوند است.
از آنجا که هنرمندان معمولا تحت تأثیر اعتقادات خویش دست به آفرینش‌های هنری می‌زنند، طراح در این محصول نیز از نقش‌مایه طاووس که حکایت از آمیختن بعضی تصورات و تفکرات با هنر دارد، استفاده کرده است. از سوی دیگر براساس احترامی که بعضی پرندگان همچون طاووس نزد مردم دارند، از نقش های پر کاربرد در آثار هنری می باشد.
سیمرغ این پرنده اساطیری در فرهنگ ایرانی قدمتش به دوره باستان می‌رسد. نقش سیمرغ در عهد ساسانی بر بسیاری از جام‌ها و ظرف‌ها نقش بسته است. در شاهنامه فردوسی هم بسیار از آن یاد شده و نماد خرد و دانایی بوده است. در دوره اسلامی سیمرغ نماد حکمت و نفس جستجوگر بوده است. نقش سیمرغ مانند حیوانات دیگر مثل طاووس در تزئینات مساجد و اماکن مذهبی در کاشی‌کاری و گچ‌بری‌ها استفاده شده و یکی از نمادهای مهم در فرهنگ عرفانی ایران زمین است.
سیمرغ بعد از اسلام در ادبیات حماسی و عرفانی حضوری چشم‌گیر دارد. در شاهنامه فردوسی، بیش از آن‌که به توصیف شکل و شمایل سیمرغ توجه شود، از نقش او چون پزشکی دانا و حکیمی فرزانه و پیش‌بین سرنوشت قهرمانان سخن به میان آمده است.
نقد و بررسی ها
هنوز هیچ نقد و بررسی نوشته نشده است.